تاریخچه روابط عمومی در جهان و ایران

از سال ۱۹۰۰ میلادی که اداره تبلیغات بوستون آمریکا به عنوان اولین شرکت روابط عمومی درجهان تأسیس گردید تا به امروز صدها و هزاران انجمن، دفتر روابط عمومی درجهان بویژه در کشورهای صنعتی و غربی تأسیس شده است و هر روز با گذشت زمان این علم و هنر حالت تخصصی تری در حوزه های مختلف به خود گرفته و به فعالیت و اثر بخش خویش مشغول است در کشور ما ایران نیز روابط عمومی با بیش از نیم قرن فعالیت در سالهای اخیر با برگزاری چندین کنفرانس بین المللی معتبر ایجاد موسسات علمی و تحقیقاتی، چاپ و انتشار و دهها و صدها فعالیت دیگر جایگاه نسبتاً مناسبی درجامعه پیدا کرده است. اصطلاح”روابط عمومی“ برای نخستین بار در ایالات متحده آمریکا و در نوشته های اداره اتحادیه راه آهن ایالات متحده بکار برده شد و در دهه اول قرن بیستم نخستین دفاتر روابط عمومی در مؤسسه های این کشور ایجاد گردید.

در سال ۱۹۰۶ اولین شرکت خصوصی که تنها خدمات روابط عمومی را به مشتریـان خود ارایه می‌کرد، بوجودآمد. نخستین شرکت روابط‌عمومی‌ توســط ”ایوی‌لی“ فارغ التحصیل دانشگاه پرنیسون و خبرنگار اقتصادی در شهر نیویورک تأسیس شد. پس از این شرکت مؤسسه های دیگر نیز به تأسیس دفاتر روابط عمومی اقدام کردند و روابط عمومی به عنوان یک حرفه به وجود آمد و شناخته شد.

روابط عمومی در ایران

در سال ۱۳۲۲ شمسی با تصویب هیأت وزیران، اداره یی به نام “اداره کل انتشارات و تبلیغات” تشکیل شد که وظیفه اصلی آن بیشتر در جهت انتشارات وتبلیغات درآن زمان بود.

روابط عمومی در ایران هم اکنون حدود 71 سال دارد.

اولین روابط عمومی در سال ۱۳۲۷ شمسی از طرف شرکت نفت در ایران به وجود آمد. بدین ترتیب شرکت ملی نفت ایران به وجود آورنده اولین تشکیلات روابط عمومی درایران است. تا این که به موجب لایحه قانونی مصوب هشتم فروردین ماه ۱۳۴۳ شمسی، وزارت اطلاعات تشیل شد و بعد از تأسیس وزارت اطلاعات در اواخر دهه چهل این وزارتخانه به مسأله روابط عمومی اهمیتی جدی داد و برای شروع، سازمان روابط عمومی صنعت نفت با تشکیلاتی دولتی، پس از مدتی تغییراتی کلی در روابط عمومیدولتی در وزارت اطلاعات انجام شد.
در سال ۱۳۴۸ شمسی به پیشنهاد وزارت اطلاعات وجهانگردی و تصویب هیأت وزیران، نام دفتر های اطلاعات و انتشارات درکلیه وزارتخانه ها و سازمان های دولتی و وابسته به دولت به اداره “اطلاعات وروابط- عمومی” تغییر نام یافت.

اداره های روابط عمومی وزارتخانه ها و مؤسسه های دولتی در عین این که فعالیت مستقل داشتند ولی از نظر سیاسی عموم فعالیت های خود را با یک اداره کل در وزارت اطلاعات و جهانگردی به نام شورای اطلاعات و انتشارات روابط عمومی هماهنگ می ساختند و رییس یا مدیران کل روابط عمومی وزارتخانه ها و مؤسسه های دولتی با تأیید وزارت اطلاعات به این سمت برگزیده می شدند.
در سال ۱۳۶۳ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سیمناری را با شرکت روابط عمومی ها در تهران برگزار کرد که در واقع زیربنای حرکت روابط عمومی را برای تجدید حیات آن پی ریزی کرد. در حال حاضر رشته روابط عمومی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی و دانشگاههای علمی ـ کاربردی تدریس می شود و ادارات کل روابط عمومی وزارتخانه ها و مؤسسات در مراکز استان نیز اقدام به تشکیل دوره های آموزشی روابط عمومی برای کارمندان خود کرده اند. ازسال ۱۳۶۸ نیز سازمان اموراداری و استخدامی کشور آیین‌نامه کاری دفاتر روابط عمومی را تصویب کرده است.

روابط عمومی و امور بین الملل

شاید در کشور با اداراتی که نام "روابط عمومی و امور بین الملل" برای خود برگزیده اند مواجه شده اید.روابط عمومی بین المللی یکی از وظایف سازمانهای بین المللی به شمار می رود.

بطور مثال دفتر اطلاعات سازمان ملل متحد که مقر آن در نیویرک است، روابط عمومی را از راه روابط خارجی، مطبوعاتی، انتشارات، روش های سمعی و بصری و بیانیه های مطبوعاتی در چارچوب تلاش برای تفاهم بهتر سازمان ملل، اجرا می کنند. یا در اروپا، از روابط عمومی به عنوان وسیله ای برای تقویت وحدت اروپا و تلاش برای ازایش تفاهم بین الملل اروپایی استفاده شد.
اما روابط عمومی در آمریکا چیزی فراتر از روابط عمومی در سایر کشورهاست.

به عنوان نمونه تحقق اهداف سیاسی خارجی آمریکا، یا مثبت جلوه دادن اقدامات دخالت جویانه آمریکا در سایر کشورها و همچنین گزارشی از تغییر و تحولات سایر مناطق هدف و راه های مقابله با آن از وظایفی است که برنامه ریزی آن به بنگاه های روابط عمومی آمریکا سپرده شده و از طریق شورای امنیت ملی گزارش های آن به رییس جمهور آمریکا ارایه می شود.

از سال ها پیش نقش روابط عمومی بین المللی پررنگ شد. در ایتالیا انجمن دگرگون سازی روابط عمومی در سال ۱۹۵۴ تاسیس شد تا تغییرات اساسی در کارهای روابط عمومی انجام پذیرد.

این انجمن بعدها به FERPI یا اتحادیه روابط عمومی های ایتالیا (the Italian Federation of Public Relations) تغییرنام یافت. در بلژیک، انجمن روابط عمومی در سال ۱۹۵۳ با هدف توسعه و تقویت نقشروابط عمومی تاسیس شد.

کنفدراسیون متخصصان روابط عمومی اروپا (European Public Relations Confederation (CERP
در سال ۱۹۵۹ با مشارکت کشورهای بلژیک، فرانسه، آلمان، ایتالیا و هلند به منظور ایجاد ارتباط، تبادل نظر و همکاریهای متقابل بین المللی میان انجمن های روابط عمومی اروپا و اعضای آن در سراسر جهان تاسیس شد.

منبع:شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)-
یاسر علیزاده